ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ၊ မိဘ၊ ဆရာ

ေကသလ

ေကာသလမင္း အိပ္မက္ (၁၆) ခ်က္




၁။ ႏြားနက္ ေလးခု ေဝွ႔မူဟန္ျပင္၊  မေဝွ႔ၾကဘဲ ေရွာင္လြဲသည္ျမင္၊
- အေရွ႕ ၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္ မိုးဆင္၊ျခိမ္းသံေပး မိုးေဝးလြင့္ ေပ်ာက္စင္။

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,



၂။ ေျမက မၾကြ ငယ္လွသစ္ပင္၊  ဖူးငံုရင့္ျပီး ပြင့္သီးေတြျမိဳင္၊

- အရြယ္မမွ် ပ်ိဳမ မယ္ခင္၊သမီးသား လင္သား အိမ္ေထာင္ခ်င္။

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,




၃။ ယေန႔ဖြားစ ႏြားမႏို႔သာ၊  မိခင္ႏြားၾကီး စို႔ျပီး ေနရွာ၊


-သမီးႏွင့္ သား စီးပြားပိုင္ရွာ၊  မိႏွင့္ဘ ေကၽြးမွ စားရမွာ။  
           ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

၄။ ႏြားၾကီးမၾကိဳက္ ဝင္တိုက္ႏြားငယ္၊

  မရုန္းႏိုင္ဘဲ ဝပ္လဲေနတယ္၊


- ၾကီးသူဖယ္ရွား ေျမွာက္စားလူငယ္၊

  တိုင္းျပည္ေရး ရႈပ္ေထြး ေပြေတာ့မယ္။


,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,




၅။ ခံတြင္းႏွစ္ခြ မ်ားလွ ရာဇာ၊  ေ ကၽြးေကၽြးသမွ် မဝႏိုင္ပါ၊


-မွဴးမတ္မင္းစိုး လာဘ္ထိုးသူရွာ၊

  ႏွစ္ဖက္စား တရားစီရင္မွာ။




,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

၆။ ေခြးအိုထံဆက္ ေရႊခြက္သိန္းတန္၊

  က်င္ငယ္အျမဲ ခြက္ထဲ စြန္႔ျပန္၊


-မ်ိဳးျမတ္သမီး ပစၥည္းမက္ဟန္၊

  အမ်ိဳးယုတ္ လင္လုပ္ ေပါင္းဖက္ဆံ။  

 ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 


၇။ ေရွ႕ကက်စ္ခ် လြန္စၾကိဳးကို၊

  ေခြးမ ခုိးစား ကိုက္ဝါးကာ မ်ိဳ၊


-လင္ၾကီးပစၥည္း သိမ္းဆည္းမသို၊

  လင္ေျမွာက္အား မယားေလာကြတ္ပို။ 

 ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

၈။ အိုးငယ္ခ်ည္းႏွီး အိုးၾကီးေရလွ်ံ၊

  အိုးၾကီးကိုပဲ ေရဆြဲေလာင္းျပန္၊


-ဆင္းရဲသူမ်ား ဝတ္စားမက်န္၊

  အခြန္တြက္ ႏွိပ္စက္ ေငြေတာင္းခံ။  
  

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 

   

၉။ ၾကာမ်ိဳးငါးဝ ပြင့္ၾကေရကန္၊

  ေရလယ္ေနာက္လ်က္ ကမ္းဘက္ၾကည္ျပန္၊


- ျမိဳ႕တြင္းေပြရွဳပ္ ခြန္တုတ္ေကာက္ခံ၊

  ျမိဳ႕ျပင္ထြက္ ျပည့္ႏွက္စည္ကားရန္။ 
  

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
 
၁၀။ တစ္အိုးတည္းခ်က္ အက်က္မညီ၊

     ထမင္းမာဆတ္ ေပ်ာ့နပ္ သံုးလီ၊


-မင္းက်င့္လူမ်ား တရားမမွီ၊

  မိုးသံုးစား ကြက္ၾကားရြာခ်မည္။


,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,  

၁၁။ ေမႊးပ်ံ႕နံၾကဴး စႏၷကူးသိန္းတန္၊

     ပုန္းရည္ႏွင့္လဲ သံုးစြဲခါျပန္၊


-အလဇၨီမ်ား တရားဖိုးတန္၊

  ေငြႏွင့္ ပုလဲ အျမဲေဟာမည္မွန္။  
   

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,


၁၂။ သံေၾကးမေပါင္း ဘူးေပါင္းဘူးအံု၊

     ေရတြင္စုပ္စုပ္ နစ္ျမဳပ္လံုးစံု၊

-ပညာရွိမ်ား စကားဥႆံု၊

  ေျပာသမွ် ေလာက မသံုးကုန္။  


      

  ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
  
၁၃။ အိမ္လံုး ေတာင္လံုး ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ဖ်ာ၊

      ေရမွဘြားဘြား ထင္ရွားေပၚလာ၊


-ရဟန္းရွင္ဆိုး လူဆိုးမ်ားသာ၊

  ဂုဏ္ေရာင္တိုး တန္ခုိးေပၚထြက္သာ။
  



,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 



၁၄။ အဆိပ္ျပင္းေတာက္ ေျမြေဟာက္ၾကီးကို၊

     ဖားငယ္မက ကိုက္ဝါးကာမ်ိဳ၊


-ကညာယူထား သက္ၾကားဖိုးအို၊

  မယားဆဲ အျမဲေအာ္ေငါက္ဆို။

   




,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,



၁၅။ အဆင္းမည္းနက္ က်ီးငွက္ထံမွာ၊

      ေရႊဟသၤာမ်ား ခစားေနပါ၊


-ပညာသီလ ျပည့္ဝသူဟာ၊

  သူယုတ္အား ဝပ္တြားေနရမွာ။ 



,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, 
 
၁၆။ ဆိတ္ကိုျမင္ျငား ေၾကာက္အား ျပင္းထန္၊

      ျခေသၤ့၊ သစ္၊ က်ား ခုန္လႊား ေျပးျပန္၊


-သူယုတ္မာမ်ား ေထာင္လႊားႏိုင္ငံ၊

  သူေတာ္ေကာင္း ပုန္းေအာင္း ေတာျမိဳင္ယံ။ ။ 



   
  
  ***************** 

==========

































သစၥာ ( ၄ ) ပါး



(၁) ဒုကၡသစၥာ
ျမင္ဆဲ၊ ၾကားဆဲ စသည္၌ ထင္ရွားေသာ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းကုိ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ဟုေခၚသည္။ တဏွာျဖင့္ ဒိ႒ိျဖင့္ စြဲလန္းနုိင္ေသာေၾကာင့္ ေခၚဆုိရျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပါဒါနကၡာဟု ေခၚေသာ ရုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိဥာဥ္တုိ႔ကုိ သကၠာယ ဟုေခၚသည္။ သကၠာယ ဟူသည္မွာ ထင္ရွားရွိေသာ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းပင္ျဖစ္သည္။ သကၠာယ ဆုိတဲ့ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းကုိ ဒုကၡသစၥာ- ဆင္းရဲ အစစ္အမွန္ဟူ၍ ေခၚသည္။ (လုိရင္းကား ရုပ္နာမ္ အေပါင္းသည္ပင္ ဒုကၡသစၥာျဖစ္ေပသည္။)

(၂)သမုဒယသစၥာ
ႏွစ္သက္သာယာ ျပီးဆာေနတဲ့ တဏွာဟာ သကၠာယ ေခၚတဲ့ ရုပ္နာမ္ခႏၶာ ဒုကၡသစၥာ ျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းပါဘဲ လုိ႔ သိေစလုိတာပါဘဲ ။ တဏွာဆုိတဲ့ ပါဠိက ဆာတယ္လုိ႔ အနက္ရွိတယ္။ ဆာတယ္ဆုိတာ စားခ်င္ျပီးဆာတာ ေသာက္ခ်င္ျပီးဆာတာ မ်ိဳးပါဘဲ။ ႏွစ္သက္သာယာတာလဲ ဆာတဲ့ သေဘာဘဲ။ လုိခ်င္တာ ေတာင့္တရတာ..၊ ရခ်င္တာ ခံစားခ်င္တာေတြ လဲ ဆာတဲ့ သေဘာပဲ၊ ယခုလူေတြဟာ အေကာင္းေတြကုိ ျမင္ရလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ျမင္ခ်င္ေနတာပဲ၊ ၾကားလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ၾကားခ်င္ေနတာပဲ၊ နံလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ နံခ်င္ေနတာပဲ၊ စားလုိ႔လဲအားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ စားခ်င္ေနတာပဲ၊ ေတြ႔ထိလုိ႔လဲ အားမရဘူး။ ထပ္ကာထပ္ကာ ေတြ႔ထိျပီး ခံစား ခ်င္ေနတာပဲ၊ အာရုံေကာင္းေတြကုိ စိတ္ကူးၾကံစည္လုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ၾကံခ်င္ေနတာပဲ၊ အဲဒီလုိ အားမရနုိင္တာဟာ ဆာတဲ့ သေဘာပဲ။ (လုိရင္းကား တဏွာသည္ သမုဒယ သစၥာပင္တည္း)

(၃)နိေရာဓသစၥာ
နိေရာဓ သစၥာဆုိတဲ့ နိဗၺာန္တရားက အသိခက္တယ္၊ အေျပာရလည္းခက္တယ္၊ မိမိတုိ႔ သႏၲန္မွာ ရွိေနတဲ့ ရုပ္နာမ္မ်ားလုိ မိမိတုိ႔ မ်က္ေမွာက္ မွာရွိေနတဲ့ ရုပ္၀တၳဳမ်ားလုိ သိဖုိ႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ ေျပာဖုိ႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ သကၠာယ နိေရာေဓာဆုိတာကုိ ဒဲ့ဒုိးေျပာမယ္ဆုိရင္ ဥပါဒါနကၡႏၶာဆုိတဲ့ ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္း ကင္းျငိမ္းျခင္းလုိ႔ ေျပာရမွာပဲ၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီရုပ္နာမ္ေတြ ခ်ဳပ္တာကလည္း ျဖစ္ျပီးေတာ့ ခ်ဳပ္ပ်က္သြားတာမ်ိဳးကုိ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျဖစ္ေနက် ရုပ္နာမ္ေတြ အေၾကာင္းမရွိလုိ႔ လုံးလုံး မျဖစ္ဘဲ ခ်ဳပ္ျခင္း ကင္းျငိမ္းျခင္းကုိသာ ဆုိလုိတယ္ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာ အေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ သမုဒယ တဏွာ၏ ခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပထားတာပါပဲ။ ( ေထရီမ ေျဖဆုိေတာ္မူထားေသာ တုိက္ရုိက္ အေျဖမွာကား တဏွာခ်ဳပ္ျခင္း ပင္ျဖစ္ပါသည္။)

(၄)မဂၢသစၥာအေျဖ
သမၼာဒိ႒ိ စေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးသည္ပင္ သကၠာယခ်ဳပ္ျခင္း သုိ႔ေရာက္ေသာ အက်င့္ဟု ေခၚသည္။
သမၼာဒိ႒ိ- မွန္စြာ ျမင္ျခင္း။
သမၼာသကၤပၸ-မွန္စြာၾကံျခင္း။
သမၼာ၀ါစာ- မွန္စြာေျပာျခင္း။
သမၼာကမၼႏၲ-မွန္စြာျပဳျခင္း
သမၼာအာဇီ၀-မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း။
သမၼာ၀ါယာမ- မွန္စြာအားထုတ္ျခင္း။
သမၼာသတိ- မွန္စြာ အမွတ္ရျခင္း။
သမၼာသမာဓိ- မွန္စြာ စူးစုိက္တည္ၾကည္ျခင္း။